Kratka istorija medicinskih uniformi
Medicinske uniforme su neizostavan deo svake zdravstvene ustanove. Modernom čoveku nezamislivo je da misaono percepira lekara bez belog mantila. Ali da li ste znali da su medicinske uniforme prošle su dug period razvoja? One datiraju još iz srednjeg veka, a razvijale su se pod uticajem novih otkrića i razvojem svesti o važnosti higijene u prostoru.
Danas, kada živimo u vremenu globalne pandemije, važnost kvalitetne uniforme za medicinu izraženija je više nego u poslednjih nekoliko decenija. Sigurno vas neće iznenaditi to što skafanderi koju zdravstveni radnici danas, u vreme pandemije nose, podsećaju više na one iz srednjeg veka.
Razlog tome je svakako to što su u srednjem veku, kada su higijenski uslovi bili značajno gori nego danas, pandemije različitih, još opasnijih virusa harale i desetkovale stanovništvo brzinom svetlosti. Ukoliko vas interesuje kako su uniforme od crnih odora došle do savremenih belih mantila – nastavite da čitate tekst.
Prve medicinske uniforme bile su crne
Da li ste iznenađeni činjenicom da su prve medicinske uniforme bile crne?
Stopa smrtnosti nije razlog za ovo. Baš kao i stručnjaci svih oblasti, prvi lekari potekli su iz manastira i religijskih objekata. Crne odore su tradicionalno vezivane za religijske objkete, zbog čega se to prenelo i na tradicionalne medicinske uniforme. Crne dugačke tunike i velovi koji prekrivaju lice, nisu imale praktičnu namenu, već su poticale od simbolike odbacivanja materijalnog.
Prvo medicinsko osoblje uglavnom su bile monahinje, koje su vršile ulogu medicinskih sestara. Ponekad su i monasi vršili ovu funkciju, ali je većina muškaraca zapravo usavršavalo medicinsku struku u posebnim medicinskim školama, koje se razvijaju širenjem hrišćanstva.
Smatra se da medicinska profesija, u svojim izvornim formama potiče još u antičkoj istoriji. Prve bolnice, ipak, nastale su u periodu kada se hrišćanstvo širilo, a imale su različite funkcije kao što su negovanje bolesnika, obolelih od lepre, ali i pomaganje beskućnicima i siromašnima.
Borba protiv virusa i zaraza u srednjem veku podrazumevala je posebnu uniformu
Sve od kasnog 15. do ranog 19. veka, u upotrebi lekara u borbi protiv širenja zaraza koristio se deblji kožni kostim, koji se sastojao od kapuljače, čizmi, rukavica i pantalona. Ovo je bila prva verzija skafandera, koji je dizajniran tako da prekriva celo telo.
Maska sa kljunom, danas je uglavnom vezivana za jezive scene iz moderne kinematografije, ali je zapravo imala svrhu u borbi protiv zaraza.
Ona je kreirala potrebnu fizičku distancu, istovremeno dozvoljavajući lekaru da diše nesmetano. Koža se premazivala voskom, kao dodatni sloj zaštite od pacijentovih zaraznih klica i tečnosti. U masku u obliku kljuna, stavljali su se posebni začini jakih mirisa kako bi sprečili neprijatne mirise, ali se istovremeno verovalo i da štite od infekcije.
Tek od druge polovine 19tog veka, doktori i hirurzi počeli su da nose bele mantle umesto crnih frakova. Otprilike u ovo vreme počinje i formalizovanje obrazovanja lekara i zdravstvenih ustanova. U ovo vreme lekari postaju i prepoznati kao značajan deo društva, dok su do tada bili nazivani “mesarima” i ostalim pežorativnim nazivima.
Crni frak ili beli mantil kao statusni simbol i podsećanje na značaj lekarske profesije
Kako bi naglasili ovu prepoznatost i status u društvu, edukovani lekari nosili su duge crne frakove, kao i ostala gospoda. Ipak, u ovo vreme boja uniforme je bila opciona, pa su se neki muškarci opredeljivali za place uniforme. Ipak, kako je svest o važnosti higijene u zdravstvenim ustanovama rasla određeni elementi uniforme postali su standardizovani.
Beli mantili, rukavice i maske, postale su deo svakog hirurškog zahvata, a sledeći revolucionarni momenat u razvoju medicinske opreme bile su gumene rukavice koje su prvi put predstavljene 1889. godine. Naročito nakon prvog svetskog rata i epidemije španske groznice 1918. godine, maske su postale neizostavni deo svake bolnice.
Najveće promene, ipak, desile su se u drugoj polovini dvadesetog veka, kada je bela uniforma postala standard. Izuzetak je bilo ostalo pomoćno medicinsko osoblje koje je nosilo zelene uniforme, kako bi se razlikovali od doktora. Ova praksa ostala je nepromenjena do danas u većini delova sveta.
Beli mantili kao simbol čistoće i poverenja
U moderno vreme, potpuno bele uniforme podvrgnute su kritici, sa argumentom da su sterilne i da mogu izazvati nervozu kod pacijenata. Zanimljivo je to, da je sve češća praksa da širom sveta psihijatri iz tog razloga ne nose uniformu, već su obučeni u svakodnevnu garderobu, kako bi izgledali prijemčivije svojim pacijentima i ostvarili bolju konekciju sa njima.
Budući da živimo u doba pandemije, mnogi elementi medicinskih uniformi iz srednjeg veka su i danas zastupljeni, te je danas nezamislivo da zaposleni u zdravstvenim ustanovama nemaju masku, rukavice, vizir i ostalu zaštitu. Moderni skafanderi, zapravo, imaju mnogo više sličnosti sa kožnim kostimom sa kljunom nego što se to čini na prvi pogled.
Iako je moderna bela uniforma izložena nekim kritikama, činjenica je da među mnogim ljudima i dalje, naprotiv, izaziva osećaj poverenja i zbrinutosti od strane stručnjaka. Ona je simbol modernih heroja koji se svakodnevno bore za živote svih nas, i zbog toga, danas više nego ikada, treba da je cenimo i poštujemo.
Autor teksta: Agencija za digitalni marketing Avokado
Izvori fotografija:
https://unsplash.com/photos/hIgeoQjS_iE
